Ölkəmizdə son illərdə məhkəmələrdə ən çox baxılan mübahisələrdən biri mənzildən istifadə hüququ ilə bağlıdır və bir çox insanlar düşünür ki, qeydiyyatda olduqları ev onlara ömürlük müəyyən hüquq verir.
İştirak etdiyim son işlərdən biri bu məsələyə ən aydın cavabı verən nümunələrdən biridir. Məhkəmənin çıxardığı qərarda bir vaxtlar eyni ailənin üzvü olmuş şəxslər arasında illərlə davam edən mənzil mübahisəsinə baxıldı. İddiaçılar uşaqlıqdan qeydiyyatda olduqları mənzili "ailə evi” adlandırır və orada yaşamaq hüquqlarının tanınmasını tələb edirdilər. Onların sözlərinə görə, bu evdə böyüyüblər, illərlə həmin ünvan onların yeganə yaşayış yeri olub və buna görə də orada yaşamaq hüquqları qalmalıdır. Lakin işin faktiki tərəfi tamam fərqli mənzərə ortaya qoydu. İddiaçılar uzun illər başqa ölkədə olduqdan sonra birdən-birə geri dönərək mənzildə öz hüquqlarını bərpa etməyə çalışıblar. Cavabdeh tərəfi təmsil edən vəkil kimi bu işdə qarşı iddia qaldırdım və məhkəmədən tələb etdim ki, iddiaçıların mənzildən istifadə hüququna xitam verilsin.
Arqumentlərimiz açıq və hüquqi əsaslara söykənirdi: iddiaçılar uzun illərdir mənzildə faktiki olaraq yaşamır və oradan istifadə etmirlər və sadəcə qeydiyyatda qalmaq hüquqi cəhətdən daimi istifadə hüququ yaratmır. Məhkəmənin qərarı birmənalı oldu: qeydiyyat faktı özü-özlüyündə hüquq yaratmır və əgər şəxs mənzildə yaşamır, ondan istifadə etmir və orada məskunlaşmağa real ehtiyacı yoxdursa, onun mənzildən istifadə hüququ xitam verilə bilər.
Qərarda Azərbaycan Respublikasının Mülki Məcəlləsinin 228.2-ci maddəsinə və Konstitusiya Məhkəməsinin mövqelərinə istinad edildi və bu mövqelərə əsasən yaşayış ehtiyacı aradan qalxdıqda istifadə hüququ kompensasiyasız da dayandırıla bilər. Nəticə etibarilə keçmiş ailə üzvlərinin əsas iddiası rədd edildi, bizim qaldırdığımız qarşı iddia isə tam təmin olundu.
Bu qərar yalnız konkret bir iş üçün deyil, ümumilikdə məhkəmə təcrübəsi üçün də mühüm presedentdir və bir daha göstərir ki, mülkiyyət hüququ hər zaman formal iddialardan üstün tutulur.
Beləliklə, hüququn aliliyi yalnız sənədlərdə deyil, real həyat faktlarında da öz əksini tapmalıdır.
Xəbərdən istifadə edərkən istinad etmək vacibdir.
