Təhsil hər bir şəhərin sosial, iqtisadi və mədəni inkişafının əsas dayaq sütunlarından biridir. Azərbaycanın üçüncü ən böyük şəhəri olan Sumqayıt, təkcə sənaye deyil, eyni zamanda elm və təhsil mərkəzi kimi də formalaşıb. Burada fəaliyyət göstərən təhsil müəssisələri gənclərin intellektual potensialının inkişafına, müasir bacarıqların formalaşmasına və ölkənin insan kapitalının gücləndirilməsinə mühüm töhfə verir. Müasir dövrdə qlobal dəyişikliklər və rəqəmsallaşma prosesləri Sumqayıtda təhsil sisteminin də yeni inkişaf istiqamətlərini müəyyənləşdirib.

Xeberle.com mövzu ilə bağlı araşdırma aparıb.

Son illərdə Sumqayıtda təhsil infrastrukturunun yenilənməsi istiqamətində mühüm addımlar atılıb. Şəhərdə yeni məktəblər inşa olunub, mövcud təhsil ocaqları əsaslı təmir edilib, sinif otaqları müasir avadanlıqlarla təchiz olunub. Xüsusilə "Azərbaycan Respublikasında təhsilin inkişafı üzrə Dövlət Strategiyası” çərçivəsində həyata keçirilən layihələr şəhərin məktəb şəbəkəsinin keyfiyyətini əhəmiyyətli dərəcədə yüksəldib. Bununla yanaşı, Sumqayıt Dövlət Universiteti regionun aparıcı ali təhsil mərkəzi kimi fəaliyyətini genişləndirərək yeni ixtisaslar, magistr və doktorantura proqramları açıb. Bu addımlar şəhərin elmi potensialının güclənməsinə mühüm təsir göstərib.

Təhsil eksperti Kamran Əsədov Xeberle.com-a açıqlamasında bildirib ki, son 5 ildə Sumqayıt və Abşeron üzrə ümumtəhsil müəssisələrinin sayı 80-dən çox artıb. Bu, əhalinin sürətli artımı və məktəblilərin sayının 100 mini keçməsi fonunda atılan strateji addım olub. Ekspert qeyd edib ki, Elm və Təhsil Nazirliyinin 2023–2027-ci illər üçün Təhsil Strategiyasında nəzərdə tutulan "məktəbə çıxışda bərabərlik və keyfiyyətli təhsil imkanlarının artırılması” məqsədi bu regionda real nəticələrlə özünü göstərir.

Xüsusilə Abşeronun Masazır, Xırdalan, Saray və Mehdiabad qəsəbələrində yeni məktəblərin istifadəyə verilməsi təhsilin əlçatanlığını əhəmiyyətli dərəcədə artırıb. Ekspertin sözlərinə görə, Sumqayıt-Abşeron Regional Təhsil İdarəsi müasir dövrdə təhsil idarəetməsini yalnız inzibati nəzarət kimi deyil, analitik təhlil və monitorinq əsaslı yanaşma kimi həyata keçirir. "Ümumi təhsil haqqında” Qanunun 16-cı maddəsinə uyğun olaraq, təhsildə keyfiyyət göstəricilərinin monitorinqi regional idarələrin birbaşa vəzifəsidir. Bu istiqamətdə Sumqayıt-Abşeron Regional Təhsil İdarəsi interaktiv hesabat sistemi, məktəb rəhbərlərinin illik fəaliyyət qiymətləndirilməsi və tədris nəticələrinin təhlili kimi mexanizmləri tətbiq etməklə şəffaflığı təmin edib.

Bundan əlavə, Sumqayıtda həyata keçirilən "Sağlam müəllim – sağlam məktəb” proqramı təhsil işçilərinin psixoloji dəstək və stresslə mübarizə bacarıqlarını artırıb. Bu təcrübə hazırda bir çox regionlarda tətbiq olunmadığından, Sumqayıt modelinin üstünlüyünü açıq şəkildə nümayiş etdirir.

Sumqayıt məktəbliləri bu il ali məktəblərə qəbul imtahanlarında da yüksək nəticələr göstəriblər. Aparılan statistik təhlillər son illərdə Sumqayıt təhsilinin bütün göstəricilər üzrə dinamik artım nümayiş etdirdiyini göstərir. 2024–2025-ci tədris ilində keçirilən qəbul imtahanlarında Sumqayıt məktəblərini bitirən 69 abituriyent 650-dən yuxarı bal toplayaraq yüksək nəticə əldə edib. Bu göstəricilər Sumqayıt təhsilinin uğurlu inkişafını və şagirdlərin elmi bilik səviyyəsinin yüksəlişini təsdiqləyir. Yüksək nəticə göstərən 69 abituriyent şəhərin 25 ümumtəhsil məktəbini təmsil edir.

 

Abşeron-Xızı Regional Təhsil İdarəsinin müdiri İlhamə Abdullayeva 650-dən yuxarı bal toplayan məzunlarla görüşdə bildirib ki, 2024-cü ildə Sumqayıt şəhəri üzrə 4 467 nəfər 11-ci sinfi bitirib, onlardan 3 916 nəfəri ali məktəblərə sənəd verib. Bu məzunlardan 2 786 nəfəri ölkənin müxtəlif universitetlərinə qəbul olub. Şəhər üzrə 69 məzun 650-dən, 23 məzun 670-dən, 11 məzun isə 680-dən yuxarı bal toplayıb. Ümumilikdə 194 məzun 600-dən çox nəticə göstərib.

Sumqayıt şəhər İcra Hakimiyyətinin başçısı Zakir Fərəcov qeyd edib ki, son illərdə şəhərdə təhsil infrastrukturu müasir tələblərə uyğun yenilənib. Yeni məktəblər tikilib, mövcud təhsil ocaqları əsaslı təmir olunub, sinif otaqları və laboratoriyalar ən müasir avadanlıqlarla təchiz edilib.

COVID-19 pandemiyasından sonra Sumqayıtın təhsil müəssisələrində rəqəmsal tədris mühitinin formalaşması sürətlənib. Məktəblərdə və ali təhsil ocaqlarında onlayn dərs platformaları, elektron resurs bazaları və interaktiv lövhələr geniş tətbiq olunur.

Sumqayıt Dövlət Universitetində və bir sıra orta məktəblərdə STEM (elm, texnologiya, mühəndislik və riyaziyyat) yönümlü laboratoriyalar yaradılıb. Bu laboratoriyalar şagird və tələbələrə praktiki bacarıqlar qazanmaq, eləcə də yaradıcılıq qabiliyyətlərini inkişaf etdirmək imkanı verir.

Təhsil keyfiyyətinin yüksəldilməsində müəllim amili həlledici rol oynayır. Sumqayıtda müəllimlərin ixtisasartırma proqramları, pedaqoji innovasiyalar üzrə təlimlər və beynəlxalq təcrübə mübadiləsi layihələri həyata keçirilir. Təhsil Nazirliyinin təşəbbüsü ilə "STEAM Azərbaycan” layihəsinə qoşulan məktəblərdə müəllimlər müasir tədris texnologiyaları üzrə təlimlərdən keçirlər. Bundan əlavə, gənc müəllimlərin təhsilə cəlb olunması və motivasiyasının artırılması məqsədilə müxtəlif sosial proqramlar icra olunur.

Sumqayıt sənaye şəhəri olduğundan, burada peşə və texniki təhsil xüsusi əhəmiyyət daşıyır. Sumqayıt Kimya Sənaye Parkı və digər sənaye müəssisələrinin ehtiyaclarını qarşılamaq üçün yeni texniki ixtisaslar açılıb. Peşə məktəblərində praktiki təlimlər real istehsalat sahələrində keçirilir ki, bu da tələbələrin gələcək məşğulluq imkanlarını artırır. Hazırda şəhərdə "duall təhsil sistemi” – yəni həm nəzəri, həm də praktiki tədrisin paralel aparıldığı model uğurla tətbiq olunur. Bu yanaşma təhsilin əmək bazarının tələblərinə daha çevik uyğunlaşmasına şərait yaradır.

Sumqayıtda təhsilin gələcək inkişaf istiqamətləri bir neçə əsas hədəfi əhatə edir: rəqəmsal bacarıqların və süni intellekt tədrisinin təhsil proqramlarına inteqrasiyası, müəllimlər üçün davamlı inkişaf sisteminin yaradılması, beynəlxalq universitetlərlə əməkdaşlığın genişləndirilməsi, inklüziv və bərabər təhsil imkanlarının təmin edilməsi, eləcə də ekoloji təhsil və yaşıl düşüncənin təşviqi.

Bütün bu addımlar göstərir ki, Sumqayıtda təhsil sisteminin inkişafı şəhərin sosial-iqtisadi yüksəlişinin əsas komponentinə çevrilib. Müasir texnologiyaların tətbiqi, müəllimlərin peşəkar inkişafı, peşə təhsilinin gücləndirilməsi və innovativ tədris metodlarının genişlənməsi sayəsində Sumqayıt tədricən bilik və innovasiya şəhərinə çevrilməkdədir. Bu istiqamətdə görülən işlər gənclərin yaradıcılıq potensialını reallaşdırmağa, eyni zamanda Azərbaycanın ümumi təhsil strategiyasına uyğun olaraq gələcəyə inamla addımlamağa şərait yaradır.